Nowosielski Jerzy

Jerzy Nowosielski to nie tylko jeden z najciekawszych polskich malarzy współczesnych, rysownik, scenograf, autor wielu prac teoretycznych o ikonie i malarstwie, ale też wybitny myśliciel i teolog prawosławny. Dekorując ściany wielu kościołów i cerkwi, jest Nowosielski jednym z bardzo niewielu, jeśli nie jedynym artystą współczesnym, który pozostawił po sobie dzieła monumentalne i zarazem głęboko religijne. Artysta urodził się w dwunarodowej, ukraińsko-niemieckiej rodzinie dwuwyznaniowej co miało ogromny wpływ na całe jego dalsze życie, twórczość, tożsamość narodową i religijną. Od 1951 r. współpracował z Cerkwią Prawosławną, od 1956 z Kościołem Rzymsko-Katolickim, od 1968 z Cerkwią Grecko-Katolicką w Polsce. W latach 1962-1993 pracował w ASP jako etatowy nauczyciel akademicki. Tytuł naukowy profesora zwyczajnego otrzymał w 1985 roku. Do 1993 r. kierował pracownią malarstwa. W 1996 roku wspólnie z żoną Zofią założył Fundację Nowosielskich, której celem jest wspieranie wybitnych osiągnięć kultury polskiej poprzez przyznawanie stypendiów i dorocznych nagród. W 2000 roku został uhonorowany tytułem doctora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od I połowy lat 1940-tych. do ostatniej dekady XX w. malował Nowosielski obrazy świeckie, sztalugowe o zróżnicowanej tematyce: obrazy figuratywne martwe natury, pejzaże oraz obrazy abstrakcyjne. Obydwa nurty: abstrakcyjny i figuracyjny, rozwijał artysta w swojej twórczości równolegle. W figuracjach od pocz. lat 70. miał tzw. okres obrazów ‘białych i czarnych’ (czarne akty). W pejzażach w latach 70., 80., 90. XX wieku przechodził tzw. ‘okres zielony’ (serie zielono-błękitnych, zgeometryzowanych pejzaży z cerkwiami). Niezwykle śmiała wyobraźnia przestrzenna pozwoliła mu później stworzyć dzieła wyjątkowe na polskim gruncie. Należą do nich dekoracje (polichromie, witraże, mozaiki) w świątyniach obrządku wschodniego i zachodniego. Prace malarza pokazywano nie tylko na wielu wystawach indywidualnych oraz - regularnie - na ekspozycjach prac członków Grupy Krakowskiej, ale również na historycznych wystawach zbiorowych jak: „Metafory" (Warszawa 1962), Festiwale Polskiego Malarstwa Współczesnego (Szczecin, od 1962), Festiwale Sztuk Plastycznych „Porównania" (Sopot, od 1965), „Voir et concevoir" (krakowskie Sukiennice 1975, na którą namalował jedno ze swoich najwybitniejszych dzieł - panoramiczną kompozycję „Villa dei Misteri"), „Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku" (Warszawa 1975, Katowice 1976), pokazach organizowanych w latach 80. w ramach ruchu kultury niezależnej oraz ich podsumowania: „Dotyk. Ikonografia lat 80. w twórczości plastycznej środowiska krakowskiego", „Epitafium i siedem przestrzeni", obie z 1991), wystawie „Jerzy Nowosielski, Mikołaj Smoczyński, Leon Tarasewicz" (Warszawa 1997) i „W poszukiwaniu Autentyku" (Lublin 2002). W 2003 r. w Warszawie odbyła się retrospektywna wystawa gromadząca ok. 600 dzieł artysty.